Korzystanie (lub nie) z pakietów edukacyjnych (kart pracy, książek do czytania, wypychanek, prac plastycznych itp.) w przedszkolu to temat, który dzieli środowisko nauczycieli i rodziców. Przede wszystkim – nie ma takiego obowiązku, by korzystać w przedszkolu z jakichkolwiek kart pracy, nie ma też zakazu, oczywiście. Co więcej, nie ma również takiego obowiązku w szkołach. Podstawą pracy i planowania jest podstawa programowa wychowania przedszkolnego (lub ogólnego – w szkole) i napisany na jej podstawie program. Tak, one są obowiązkowe, pomocne mogą być również plany miesięczne. W jaki sposób nauczyciele ten program zrealizują, zależy tylko od nich bądź od wizji placówki, w której pracują.
Zawsze trzeba podążać za potrzebami, możliwościami, zdolnościami i trudnościami dzieci. Karty pracy różnych wydawnictw są pomyślane jako zadania dla wszystkich cztero-, pięcio- czy sześciolatków w całej Polsce. Te gotowe pomoce trzeba zindywidualizować, nauczyciel nie może być jedynie serwisantem podręcznika.
Brak podręcznika nie oznacza braku dostępu do zadań na kartkach. Czy to sporządzonych przez nauczyciela w prostym programie graficznym, czy kupionych na sprawdzonym portalu albo też skopiowanych z wartościowych książek (tzw. użytek edukacyjny). Warto poznać sposoby na pracę z dziećmi bez kart pracy i różnego rodzaju wyprawek.
Przykładowe zabawy kształtujące różne sfery rozwoju i przygotowujące dziecko do nauki szkolnej (bez używania podręczników):
- Koordynacja wzrokowo – ruchowa
- Wykonywanie czynności samoobsługowych: ubieranie się, rozbieranie, jedzenie, pomoc w nakrywaniu do stołu, mycie zębów, zapinanie guzików i suwaków;
- Rzucanie i chwytanie piłki, kłębka, pluszaków itp.
- Rzucanie do celu jedną ręką i oburącz
- Chodzenie po linie, po śladzie na podłodze
- Nawlekanie korali
- Dobieranie do konturów figur takich samych kształtów i nakładanie ich na wzór (układanki geometryczne, nakładanki dopasowanie np. liści do konturu)
- Rysowanie linii po wyznaczonym torze, turlanie kulki po tym wzorze
- Konstruowanie budowli z różnych materiałów
- Wyrywanie wzorów palcami z kartki
- Obrysowywanie prostych figur geometrycznych
- Łączenie punktów na kartce według wzoru
- Układanie wzorów z elementów mozaiki geometrycznej (lub papierowych odpowiedników) – postaci ludzi i zwierząt, podłogi, ogrodu, wzorów na tkaninie itp.;
- Wycinanie nożyczkami wzorów, również bez szablonu
- Pisanie wzorów literopodobnych na różnych powierzchniach
- Pisanie palcami liter na plecach dziecka / rodzica i odgadywanie ich
- Obwodzenie palcem liter na powierzchni perforowanej (z zasłoniętymi oczami);
- Pamięć wzrokowa
- zapamiętywanie kolejności eksponowanych przedmiotów
- Zapamiętywanie jak największej liczby przedmiotów na obrazku
- Rysowanie z pamięci zapamiętanych wzorów, znaków literopodobnych i liter
- Słuch fonematyczny
- Próby wymyślania rymującego się słowa do słowa podanego przez nauczyciela
- Samodzielne próby wymyślania rymujących się słów
- Tworzenie ciągów rymowanych słów do słowa podanego przez nauczyciela (zabawy w kole)
- Synteza słów z sylab i/lub głosek
- Uzupełnianie brakującej końcowej sylaby słowa 2- 3 sylabowego
- Wyodrębnianie pierwszej i ostatniej sylaby i/lub głoski w słowie
- Uzupełnianie brakującej sylaby w słowie
- Wyróżnianie głosek w wygłosie i nagłosie
- Gry językowe: „dokończ słowo”, „łańcuch”, „dobieranka”, „pociąg”
- Dojrzałość motoryczna
- Skakanie na jednej nodze
- Kopanie/rzucanie piłki
- Wymachy rąk, ćwiczenia obręczy barkowych
- Turlanie, zawijanie w koc
- Wszystkie zabawy w rodzaju „pauza-stop”
- Zabawy na placu zabaw, spacery
- Korzystanie ze sprzętów na placu zabaw: siatki, przeszkody, pajęczynki itp.
- Jazda na rowerze
- Ćwiczenia w pozycji na brzuchu i na plecach
- Sprawność manualna
- Nawlekanie koralików i innych drobnych elementów
- Zapinanie klamerek do bielizny na różnych powierzchniach
- Ugniatanie gruszek do nosa – przesuwanie czegoś strumieniem powietrza
- Ugniatanie ciasta i innych mas rękoma oraz wykrawanie ciasteczek foremkami
- Zapinanie guzików, suwaka
- Rysowanie postaci, figur
- Odrysowywanie, kolorowanie
- Uzupełnianie niedokończonych obrazków
- Malowanie na szybie, na ścianie (inna pozycja)
- Malowanie palcami, wacikami
- Szukanie drobnych przedmiotów w suchych kaszy, ryżu
- Rysowanie po śladzie
- Naśladowanie kształtu liter za pomocą własnego ciała
- Kalkowanie
- Wyklejanie liter, wyrazów plasteliną i obwodzenie po nich palcem;
Dzieci potrzebują całościowego spojrzenia na ich rozwój i harmonijnego rozwoju emocjonalnego. Wśród przeróżnych stałych pozycji życia przedszkolnego znajdźmy koniecznie czas na rozwój i uszanowanie indywidualnych potrzeb psychofizycznych tych małych dzieci. Nie można też zapominać o ogromnej wartości zabawy swobodnej i przeznaczać na nią jak najwięcej czasu.