To rodzice decydują o najważniejszych sprawach swojego dziecka m.in. o tym, czy ich – gotowe lub niegotowe – dziecko zasiądzie w ławce szkolnej w odpowiednim czasie.
Mogą opierać się na sugestiach nauczycieli, słuchać wskazówek, wdrażać je w życie lub nie. Co zrobić, by mieć pewność, że wypełniliśmy, jako nauczyciele, swoje obowiązki w tym zakresie? Warto rozmawiać z rodzicami naszych przedszkolaków i wyjaśniać wątpliwości.
Gotowość szkolna dzieci, nazywana również dojrzałością do podjęcia nauki szkolnej, to emocjonalna, społeczna, intelektualna i fizyczna zdolność do podjęcia nauki w szkole. Dziecko, zaczynając edukację szkolną, musi stawić czoła nowym wymaganiom i oczekiwaniom.
Tylko dziecko w miarę sprawnie ruchowo, dojrzałe emocjonalnie w takim stopniu, by umiało odnaleźć się w grupie, będzie mogło doskonalić swoje procesy poznawcze. Często rodzice dzieci sześcioletnich nadmiernie skupiają się na rozwoju poznawczym (czy dziecko potrafi czytać i pisać, czy jest do tego przygotowane, czy prawidłowo trzyma kredkę, czy liczy w dużym zakresie itp.), tymczasem o sukcesie edukacyjnym dziecka decydują wszystkie te elementy, ale wynikają z siebie wzajemnie. Zadaniem dyrekcji i nauczycieli jest przekazanie informacji o tym, co decyduje o gotowości szkolnej i w jaki sposób mogą oni wesprzeć dziecko w tym procesie.
Warto zorganizować spotkanie dla rodziców przyszłych sześciolatków (jeszcze w sierpniu lub na początku września), by naświetlić różnicę pomiędzy młodszymi grupami przedszkolnymi a dziećmi spełniającymi obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego.
Kto powinien w nim uczestniczyć?
- Rodzice dzieci sześcioletnich, których dotyczy roczne przygotowanie przedszkolne
- Rodzice dzieci, które mają odroczony obowiązek szkolny na podstawie decyzji dyrektora obwodowej szkoły podstawowej (tzw. dzieci odroczone)
- Rodzice niektórych dzieci młodszych (5letnich), którzy zastanawiają się nad wcześniejszym zapisaniem do szkoły podstawowej sowich dzieci (w następnym roku szkolnym)
- Nauczyciele grup „zerówkowych” lub grup mieszanych, do których uczęszczają dzieci objęte rocznym przygotowaniem przedszkolnym
- Specjaliści przedszkolni: psycholog, pedagog, logopeda itp.
- Dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły, jeśli oddział przedszkolny znajduje się w szkole
O czym warto wspomnieć na takim spotkaniu?
- Obowiązek realizowania rocznego przygotowania przedszkolnego
Każde dziecko sześcioletnie (które skończy 6 lat do końca roku kalendarzowego w roku, w którym rozpoczyna się dany rok szkolny) ma obowiązek odbyć roczne przygotowanie przedszkolne. Wiąże się z tym obowiązek rodziców nie tylko do zapisania dziecka sześcioletniego do przedszkola, ale również obowiązek uczęszczania dziecka do placówki.
Nieusprawiedliwiona nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% obowiązkowych zajęć edukacyjnych w przedszkolu to niespełnienie obowiązku szkolnego. Nakładany jest on jednak nie na dziecko, ale na jego rodziców.
Niska frekwencja nie musi prowadzić jednak do przymusowego odroczenia obowiązku szkolnego. Przedszkole może jedynie poinformować rodziców, że w związku z niską frekwencją mają możliwość wnioskowania do dyrektora szkoły podstawowej o odroczenie obowiązku szkolnego. Przedszkole może to zalecić np. wówczas, gdy niska frekwencja powoduje brak gotowości szkolnej. Wówczas to brak osiągnięcia gotowości szkolnej jest powodem odroczenia obowiązku szkolnego, nie zaś same nieobecności.
- Uczestnictwo dziecka w zajęciach dydaktycznych.
Spóźnianie się dzieci na zajęcia dydaktyczne jest dość powszechne. Warto nadmienić, że spełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego obejmuje nie tylko jedzenie posiłków i wychodzenie na wycieczki, ale aktywne uczestnictwo dziecka w zajęciach. Częste spóźnianie na zajęcia dydaktyczne sprawia, że dziecko nie może w pełni korzystać z edukacji przedszkolnej, a tym samym może nie osiągnąć gotowości szkolnej.
- Terminy wykonania wstępnej obserwacji gotowości szkolnej i końcowej
Mamy w przepisach prawa oświatowego jeden nieprzekraczalny termin, który dotyczy właśnie dzieci 6-letnich. „Dla dzieci 6-letnich oraz wszystkich młodszych dzieci, których rodzice planują ich wcześniejsze rozpoczęcie edukacji szkolnej, należy wykonać i przedstawić rodzicom do 30 kwietnia diagnozę gotowości szkolnej”.
Należy przeprowadzić wstępną obserwację i diagnozę, aby móc sformułować wnioski i zalecenia do dalszej pracy na cały rok szkolny. Te wskazówki powinny dotyczyć nie tylko wsparcia dostępnego w przedszkolu (bezpośrednia praca z dzieckiem, ćwiczenia ze specjalistami, terapia dostępna w placówce), ale również instrukcje dla rodziców lub sugestie konsultacji ze specjalistami poza placówką. Obserwacje, by spełniały swoją rolę, powinny być przeprowadzone na przełomie października i listopada i omówione z rodzicami dzieci indywidualnie.
- Kryteria gotowości szkolnej
Warto rozpocząć tę część spotkania od ustalenia, co na temat gotowości szkolnej swoich dzieci wiedzą uczestnicy spotkania najbardziej nią zainteresowani, czyli rodzice. Tę część spotkania może poprowadzić nauczyciel grupy lub specjalista pracujący w przedszkolu: psycholog lub pedagog. Na początku warto wymienić cztery obszary podstawy programowej oraz treści które ma osiągnąć dziecko na koniec edukacji przedszkolnej.
W większości grup rodzicielskich największe skupienie i zainteresowanie będzie dotyczyło obszaru poznawczego oraz umiejętności czytania i pisania. Dlatego warto podkreślić, że obszary fizyczny, emocjonalny i społeczny są równie ważne.
- Wsparcie zapewniane przez placówkę
Przede wszystkim trzeba podkreślić, że każdy nauczyciel grupy ma za zadanie prowadzić indywidualne wsparcie podczas bezpośredniej pracy z dzieckiem. W większości przypadków to będzie wystarczająca aktywność, by dziecko osiągnęło gotowość szkolną. Mieszczą się tutaj też gry, zabawy i zajęcia rozwijające uzdolnienia dzieci i wspierające je w rozwoju emocjonalnym. Warto nadmienić też na zebraniu, jacy specjaliści pracują w przedszkolu, jakie zajęcia są przez nich prowadzone, w jakiej formie oraz na jakiej podstawie dzieci są na nie kierowane.
- Wsparcie zapewniane przez Rejonową Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną
Warto podać adres placówki, zakres zadań, możliwości działania, przypomnieć, że nie trzeba do poradni mieć żadnego skierowania. Dziecko obowiązuje rejon poradni ze względu na rejon placówki, do której uczęszcza, nie zaś ze względu na miejsce zamieszkania. To ważne rozróżnienie, szczególnie w miejscowościach, gdzie jest więcej niż jedna poradnia psychologiczno – pedagogiczna. Zawsze warto podać też adres strony internetowej poradni.
- Terminy spotkań, konsultacji i zebrań dotyczących gotowości szkolnej, omówienia obserwacji wstępnej, sposobu umawiania się na nie.
W każdej placówce jest nieco inaczej, te ustalenia mogą się zmieniać w każdym roku, więc nawet jeśli mamy do czynienia ze znajomymi rodzicami, warto o tym wspomnieć.
- Możliwość odroczenia obowiązku szkolnego i sposobu dopełnienia formalności
Nie warto bardzo szczegółowo zagłębiać się w te procedury na pierwszym spotkaniu ze wszystkimi rodzicami, można tylko zasygnalizować taką możliwość. Początek roku szkolnego to jeszcze dość wczesny okres, by rozmawiać o odroczeniu obowiązku szkolnego jakiegokolwiek dziecka, wiele zmian może jeszcze dokonać się w rozwoju dzieci. Dlatego też nauczyciele sami powinni zdecydować, ile i w jaki sposób o tym powiedzą. Podczas takiego spotkania warto podać ogólne informacje dotyczące przepisów, procedur i wymagań. Nauczyciele powinni podkreślić, że indywidualne rozmowy będą prowadzone w ustalonych terminach.
